فواید و مضرات ماده‌ای به نام کافئین (قسمت دوم)
خیلی از ما تنها منبع کافئین را یک فنجان قهوه یا یک لیوان چای میدانیم اما در اصل کافئین نوعی ماده آلکالوئیدی است که به‌طور طبیعی در برخی مواد غذایی ازجمله آجیل، دانه کاکائو و … یافت می‌شود. این ماده را به برخی انواع نوشیدنی عوارض مصرف بیش‌ازحد کافئین
مشکلات روحی و عصبی: مقادیر زیاد کافئین ممکن است باعث واکنش‌هایی شبیه حملات اضطراب شود. به‌عنوان‌مثال افرادی که به میزان زیادی در روز قهوه می‌نوشند دچار ناراحتی‌هایی مانند سرگیجه، آشفتگی، بی‌قراری، سردردهای عودکننده، ناراحتی‌های روده و مشکلات خواب می‌شوند.
ضعیف شدن حافظه:
اگر بیش از ۸ بار در روز نوشیدنی‌های حاوی کافئین زیاد را در روز بنوشید، این موضوع بر روی حافظه شما تأثیر منفی خواهد گذاشت. یک تحقیق کلینیکی نشان داده افرادی که به‌طور مرتب نوشیدنی‌های حاوی کافئین مصرف می‌کنند دارای سلول‌های متفاوتی در بخش هیپوتالاموس مغزشان هستند. این بخش از مغز ارتباط مستقیم با حافظه فرد دارد
باعث لرزش دست می‌شود: دکتر دیوید کر از بیمارستان سلطنتی بورن مانس می‌گوید بعد از گذشت ۳۰ دقیقه از نوشیدن قهوه، جریان خون بین ۱۰ تا ۲۰ درصد به مغز کاهش می‌یابد. این موضوع در کنار قند کم‌خون چه در افرادی که دیابت دارند یا مدتی است غذا نخورده‌اند باعث ایجاد لرزش، ضربان شدید قلب، استرس یا تار شدن موقت بینایی شود.
ازجمله نوشابه اضافه می‌کنند و حتی در برخی از نوشابه‌های انرژی‌زا حدود 160 میلی‌گرم کافئین یافت می‌شود.
.jpg)
نامناسب برای استخوان‌ها:
تحقیقات متعددی نشان داده است که کافئین کلسیم ورودی به خون را به حرکت درمی‌آورد و در جذب آن مداخله می‌کند و شانس بروز اختلالات استخوانی را زیاد می‌کند.
افزایش احتمال بروز بیماری قلبی: تحقیقی در دانشگاه اوزلو و دانشگاه بیمارستان اولوال در اوزلو که در ژورنال آمریکایی Clinical Nutrition منتشرشده نشان داده است که نوشیدن بیش از ۴ فنجان قهوه در روز ۱۵ درصد احتمال بروز بیماری کورنری قلب (رگ‌های اطراف قلب) را افزایش می‌دهد.
احتمال ایجاد سرطان: میزان فراوان کافئین (بیش از ۹ بار نوشیدن در روز) با تعدادی از انواع سرطان ارتباط داشته است. به‌طور مثال سرطان لوزالمعده، کلیه ازجمله این سرطان‌ها هستند. البته بسیاری از افراد مورد آزمایش سیگاری هم بوده‌اند، پس باید در مصرف بیش‌ازحد این دو مورد بسیار احتیاط کرد.
.jpg)
حد مجاز برای مصرف کافئین چه میزان است؟
این میزان در افراد مختلف متفاوت است. افراد جوان بیش از افراد مسن قادر به تحمل آن هستند و مصرف کافئین به هنگام صبح به میزان کمتری احتمال ایجاد اختلال در خواب دارد تا آنکه شب‌هنگام خواب مصرف شود. حتی مصرف یک فنجان قهوه در پایان روز باعث به هم خوردن الگوی طبیعی خواب می‌شود به‌طوری‌که در بیشتر موارد، خواب را به تأخیر انداخته یا باعث می‌شود شخص بعد از خواب شبانه احساس خستگی کند.
افرادی که خواب آشفته دارند باید از چهار ساعت قبل از خواب از مصرف مواد غذائی حاوی کافئین خودداری کنند. ازآنجاکه این موضوع در مورد بسیاری از مواد دیگر نیز صادق است، توصیه می‌شود مصرف غذاها و نوشیدنی‌های کافئین دار در حد اعتدال باشد. برای آنکه کاهش یا حذف کافئین بدون علائم ترک باشد، باید مصرف آن را کاهش داد. هرچند مصرف معقول کافئین، مشکلات خاصی را در انسان به وجود نمی‌آورد اما این ماده برای بسیاری از حیوانات ازجمله سگ و اسب به دلیل تفاوت در سوخت‌وساز کبدشان، ماده‌ای سمی محسوب می‌شود.
آیا کافئین بر مواد مغذی اثر دارد؟
کافئین ممکن است قابلیت دسترسی بعضی از مواد مغذی مانند کلسیم و آهن را کاهش دهد. شواهدی وجود دارد که کافئین می‌تواند عامل خطری برای پیشرفت بیماری پوکی استخوان باشد. کافئین، دفع کلسیم را تسریع می‌کند و به‌ویژه تأثیر کافئین بر تعادل کلسیم زمانی ممکن است شدیدتر باشد که فرد از طریق مواد غذائی کلسیم کافی دریافت نکند. قهوه و چای هر دو مانع جذب آهن می‌شوند، البته این تأثیر بیشتر به دلیل وجود پلی فنل و اسید تانیک است تا کافئین.
.jpg)
میزان کافئین موجود در مواد غذایی:
شکلات تلخ و شیرین ۸۷۵ میلی‌گرم در هر کیلوگرم
شکلات شیری ۱۰۰ تا ۲۱۰ میلی‌گرم در هر کیلوگرم
کاکائو ۱۷ میلی‌گرم در هر لیتر
قهوه‌ای که خوب دم شده ۱۳۰ تا ۱۶۰ میلی‌گرم در هر لیتر
قهوه بدون کافئین ۱۳ تا ۲۰ میلی‌گرم در هر لیتر
قهوه فوری ۱۳۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در هر لیتر
اسپرسو ۳۴۰۰ میلی‌گرم در هر لیتر
چای سیاه دم شده ۸۵ تا ۳۷۰ میلی‌گرم در هر لیتر
چای فوری دم شده ۱۲۰ میلی‌گرم در هر لیتر
چای سبز ۸۵ میلی‌گرم در هر لیتر
چای سفید ۶۸ میلی‌گرم در هر لیتر
نوشیدنی انرژی‌زا ۳۵۰ میلی‌گرم در هر لیتر
نوشیدنی غیرالکلی ۱۰۰ تا ۲۷۰ میلی‌گرم در هر لیتر
قرص‌های کافئین ۲۰۰ میلی‌گرم
نازنین قریب
1395/5/17