فواید و مضرات ماده‌ای به نام کافئین (قسمت اول)
کافئین چیست؟
کافئین پرمصرف‌ترین ماده دارویی در میان انسان‌ها به شمار می‌رود که تقریباً۹۰ درصد انسان‌ها به‌طور روزانه از آن استفاده می‌کنند. قهوه، چائی و نوشابه‌های گازدار دارای کولا حاوی این ماده هستند و همه‌ی این‌ها به خاطر اثر و مزه محرکشان به میزان وسیعی استفاده می‌شوند. کافئین سبب ایجاد طعم تلخی در قوه چشایی می‌شود. این ماده، محرک سیستم عصبی همراه با اثرات روان‌درمانی و همچنین تحریک‌کننده سیستم تنفسی است، کافئین ضربان قلب را بالابرده و ادرارآور است.
این محرک ازنظر تعریف جزء داروها قرار می‌گیرد و ماده‌ای است که یک یا چند عمل را در بدن دگرگون می‌کند، این ماده شیمیایی یک نوع مسکن و ضد درد به شمار می‌رود و در بعضی داروهای سردرد، و قرص‌های رژیمی نیز می‌توان رد پای آن را پیدا کرد.
کافئین در بدن چه اثری دارد؟
ازنظر داروشناسی، کافئین جزء داروهای محرک ملایم است. کافئین دستگاه گوارش را تحریک کرده و باعث افزایش سرعت دفع مؤثر آن می‌شود و همچنین سیستم اعصاب مرکزی را تحریک یا به اصطلاح بیدار می‌کند. همچنین کافئین به میزان زیادی باعث افزایش تجمع سروتونین مغز می‌شود و به همین دلیل است که با کم شدن حالت خواب‌آلودگی ارتباط دارد. کافئین همچنین باعث تحریک تولید گرما در بدن می‌شود. مقدار کافئین موجود در یک فنجان قهوه برای مدت یک تا دو ساعت سرعت سوخت‌وساز بدن را به میزان کمی افزایش می‌دهد.
آیا واقعاً کافئین اعتیادآور است؟
کافئین یک محرک سیستم عصبی مرکزی است و استفاده منظم از کافئین موجب وابستگی جسمی خفیف می‌شود. اما به‌هیچ‌وجه نمی‌توان این وابستگی را به وابستگی فیزیکی به مواد مخدر و ... مقایسه کرد و مانند اعتیاد به مواد مخدر ازنظر اقتصادی هم شمارا در معرض خطر قرار نمی‌دهد. (اگر چه بعد از دیدن هزینه‌های ماهانه خود در کافی‌شاپ، شما ممکن است نظرتان برخلاف این باشد!)
بااین‌حال برای این‌که بعد از استفاده طولانی‌مدت، بدن خود را با حضور آن سازگار می‌کند، ترک کردن ناگهانی کافئین می‌تواند سردرد، خستگی، اضطراب، کج‌خلقی، افسردگی و مشکل در تمرکز را به همراه داشته باشد. بی‌شک ترک کردن کافئین بعد از مصرف طولانی‌مدت (حتی در حد اعتدال) در چند روز اول کمی اوضاع جسمی و روحی انسان را بهم می‌ریزد به‌طوری‌که سردرد ناشی از ترک کافئین به قدری رایج است که بسیاری از داروهای سردرد که حاوی کافئین هستند باعث از بین رفتن این درد نمی‌شوند.
.jpg)
آیا بدن ما نسبت به کافئین مقاوم می‌شود؟
بله قدرت تحمل بیشتر مردم نسبت به کافئین به سرعت افزایش می‌یابد زیرا بدنشان با میزان مصرف قبلی سازگار می‌شود. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که به‌تدریج حساسیت زیاد بدن نسبت به ترکیب تولیدشده افزایش‌یافته و درنتیجه باعث کاهش اثرات کافئین می‌شود.
فواید کافئین برای بدن چیست؟
روحیه شمارا شاداب می‌کند: یک تحقیق کلینیکی بر روی ۶۰۰ نفر از سوی دانشگاه بریستون نشان داد افرادی که قهوه معمولی نوشیده‌اند نسبت به کسانی که قهوه بدون کافئین نوشیده‌اند یا اصلاً چیزی ننوشیده‌اند روحیه بهتری دارند و شاداب‌تر هستند.
ماهیچه‌ها را قدرتمند می‌کند: محققین ورزشی از دانشگاه اتاگو در نیوزیلند به‌تازگی نشان داده‌اند که کافئین در افراد مورد آزمایش باعث بهبود عملکرد به‌اندازه ۱٫۳ درصد در ۲۰۰۰ متر قایق‌رانی شده است. این محققین می‌گویند کافئین موجب رها شدن کلسیم در خون شده و در ورزش‌های قدرتی باعث افزایش عملکرد ماهیچه‌ها می‌گردد.
عملکرد روزانه را بالا می‌برد: در دانشگاه بریستون تحقیق دیگری انجام‌شده که نشان می‌دهد نوشیدن ۴ فنجان قهوه در صبح باعث بهینه تر کارکردن افراد در طول روز شده است. دلیل آن را هم آزاد شدن چربی در خون به‌منظور تولید انرژی ذکرشده است.
مقابله با پارکینسون: تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که مصرف کافئین (موجود در قهوه) احتمالاً خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد. البته در این مورد هنوز باید تحقیقات زیادی صورت گیرد.
کاهش خطر ابتلا به دیابت: اخیراً یک تحقیق جالب نشان داده است که مصرف کافئین، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت ملیتوس را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. اگر چه این بیماری در ابتدا در بیمارانی مشاهده می‌شد که مقدار زیادی قهوه (۷ فنجان در روز) مصرف می‌نمودند، اما امروزه به این نتیجه رسیده‌اند که کافئین سبب بهبود بیماری دیابت می‌شود.
.jpg)
